DELPHİ İLE NETWORK ÜZERİNDEN VERİ İLETİMİ

Delphi bizlere ağ üzerinden veri iletimini sağlayan birçok nesne sunmaktadır (Internet, intranet, local). Bu makalede 2 Delphi bileşeni üzerinde inceleme yapacağız: TserverSocket ve TclientSocket. Bu iki bileşen TCP/IP bağlantıda okuma ve yazma işlemleri için tasarlanmıştır. Bu makalede ağ üzerinde iletişim kuran basit bir uygulama yapacağız.

Winsock ve Delphi soket bileşenleri

Windows soketleri veya Winsock, Microsoft Windows altında network programlama için bir açık arayüzdür. Winsock, protokol yığın servislerine ulaşabilmek için bize bir takım fonksiyonlar, veri yapıları v.b. imkanlar sunar.

Delphi soket bileşenleri, başka sistemlerle TCP/IP üzerinden ve ilgili diğer protokoller aracılığı ile iletişim kuran uygulamalar yazmanızı sağlar. Soketleri kullanarak, bağlantı üzerinden, nasıl bir network yapısının varolduğu hakkında herhangi bir endişeye kapılmadan diğer makinalarile haberleşmek mümkündür.

TServerSocket ve TClientSocket bileşenleri ile TcpClient, TcpServer ve TudpSocket bileşenleri Delphi bileşen araç çubuğunun Internet paletinde yer almaktadır.

Belirli bir network üzerinde özel bir servise nasıl ulaşılır

En basit cevap; Client makine servise mesaj göndermek için izine sahiptir ve gönderimden sonra karşıdan cevap bekler. Bir network de bunu yapmanın (gönderme veya okuma) en pratik yolu soketleri kullanmaktır.

Porlar ve Hostlar

Bir soket bağlantısı için, soket bileşeni kullanılır. Host ve port belirli yapılara sahiptir. Genelde host, server sisteminin IP adresi için bir takma ad belirtir (Alias). Port ise, server soket bağlantı numarısı olan ID yi belirtir.

Basit bir TEK-YÖN gönderim yapan program

Şimdi bu uygulamayı Socket bileşenlerini kullanarak nasıl yaptığımıza bir bakalım. İki form oluşturacağız. Birisi SERVER için diğeri CLIENT bilgisayarımız için olacak. Amacımız; Client makinadan TEXT yazısını SERVER makinamıza göndermek olacak.

Başlamadan once, Delphi’yi 2 kez çalıştırın. Bir projeyi Client uygulama için diğerinide Server uygulama için kullanacağız.

SERVER tarafı

Formumuzun üzerinde bir tane TServerSocket bileşeni ve bir tane de Tmemo bileşeni koyunuz. Görünümümüz şu şekilde olacaktır:

Ve formumuzun OnCreate olayını aşağıdaki şekilde oluşturunuz:

procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);

begin

  ServerSocket1.Port := 23; //port numaramız

  ServerSocket1.Active := True; //soketimizi aktif yaptık

end;

formumuzun OnClose olayınıda aşağıdaki hale çeviriniz:

procedure TForm1.FormClose

(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);

begin

  ServerSocket1.Active := false; //Aktifliğini iptal ediyoruz.

end;

CLIENT tarafı

Client uygulamamız için, bir tane TClientSocket, bir tane Tedit ve bir tanede Tbutton bileşenini formumuza ekleyelim. Formumuz aşağıdaki gibi görünecektir:

Bu formumuzun da kodlarını aşağıdaki şekilde oluşturalım:

procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);

begin

  ClientSocket1.Port :=  23;

  ClientSocket1.Host :=  ‘10.9.5.1';  //Bölgesel TCP/IP server adresi

  ClientSocket1.Active :=  true; //Soketimizi aktif yaptık

end;

procedure TForm1.FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);

begin

  ClientSocket1.Active := false; //Soketimizi pasif yaptık

end;

procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);

begin

  if ClientSocket1.Active then //Eğer soketimiz aktif ise

    ClientSocket1.Socket.SendText(Edit1.Text); //Edit ın içeriğini gönderiyoruz

end;

Zaten kod kendini çok basit bir şekilde ifade ediyor. Client tarafından butonumuza basıldığında Edit1’in içeriğindeki Text ifade, belirlenmiş port ve host adresi ile Server’ımıza gönderilecektir.

SERVER’a geri dönelim

Bu örnek için son uygulamamız şu olcak: Server’a veri gönderen Client’ları görelim. Bunun için OnClientRead olayını kullanacaz. Bu olay Server soketi Client’tan bir veri okuduğu anda gerçekleşecektir.

Bu kodumuzda (Server formumuzda) şu şekilde olacaktır:

procedure Tform1.ServerSocket1ClientRead(Sender: TObject;

  Socket: TCustomWinSocket);

begin

  Memo1.Lines.Add(Socket.ReceiveText);

end;

Kolaydı değil mi J Elbette! Ama programımız sağlıklı çalışmayacaktır. Çünkü birden fazla Client makina Server’a veri göndermeye kalkarsa ne olcak? Bu durumda kodumuzda ufak tefek bir kaç değişiklik işimizi görecektir:

procedure TForm1.ServerSocket1ClientRead(Sender: TObject;

  Socket: TCustomWinSocket);

var

  i:integer;  //Client makina sayısı için

  text : string; //Gelen veriyi okumak için

begin

  for i := 0 to ServerSocket1.Socket.ActiveConnections-1 do

  begin

    with ServerSocket1.Socket.Connections[i] do

    begin

      text := ReceiveText; //okunan veri sRec’ e atanır.

      if text <> '' then //eğer text boş değil ise

      begin

        Memo1.Lines.Add(RemoteAddress + ' sends :'; //Gönderenin adresi

        Memo1.Lines.Add(text); //ve gönderdiği Text Memo’ya eklenir.

      end;

    end;

  end;

end;

Hepsi bu. Server bir Client soketten bir veri okuduğunda, Client’ın adresini ve göndermiş olduğu veriyi Memo bileşenine ekler. Memo’muzunda görünümü aşağıdaki gibi olacaktır.

NOT: Eğer ilk olarak Client formunu çalıştırırsanız, daha server ile bağlantı kurulmadığından bir hata ile karşılaşabilirsiniz. Bunun için öncelikle Server Formunu ardından da Client formunu çalıştırmanız gerekmektedir. (Bu uygulama için)

Yeni bir makalede görüşmek dileği ile…

Tarih: 23/06/2004

Hazırlayan: Mustafa KUTLU

Mail: mus_kutlu@yahoo.com